Obowiązkowe pomiary stężenia radonu – co powinien wiedzieć pracodawca?
Według WHO radon jest drugim zaraz po paleniu czynnikiem, który powoduje nowotwory układu oddechowego u ludzi. Radon jest bezwonnym i bezbarwnym gazem, o właściwościach promieniotwórczych, który obecny jest w skorupie ziemskiej i to właśnie z niej przedostaje się do atmosfery. Ze względu na jego szkodliwe właściwości, pracodawcy są zobligowani do monitorowania jego stężenia w miejscach pracy.
Stężenie radonu w powietrzu wewnętrznym zależą od rodzaju gleby, cech budynków, a także wielu innych parametrów. Najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed zagrożeniem jest wykonywanie systematycznych pomiarów.
Obecnie opracowywana jest tzw. mapa radonowa Polski.
Oferta w zakresie pomiarów stężenia radonu w powietrzu skierowana jest do:
- Pracodawców prywatnych tj. firm produkcyjnych, handlowych i usługowych
- Administracji publicznej zarówno tej samorządowej, jak i rządowej w tym do urzędów, oświaty, służby zdrowia, służb mundurowych
- Zarządców nieruchomości komercyjnych oraz mieszkaniowych (w tym spółdzielnie i wspólnoty)
- Właścicieli domów
- Developerów realizujących nowe inwestycje mieszkaniowe
- Generalnych wykonawców budujących obiekty komercyjne
Pomiary stężenia radonu w miejscach pracy
Ocena narażenia dokonywana jest na podstawie pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy. Poziom odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego wynosi 300 Bq/m3 zarówno wewnątrz pomieszczeń, jak i w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi. Szczególną uwagę na monitorowania stężenia radonu powinni zwrócić pracodawcy, których miejsca pracy znajdują się:
- Wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy
- Pod ziemią
- Na terenach związanych z uzdatnianiem wód podziemnych
Jeżeli w danym miejscu pracy występuje możliwość przekroczenia poziomu odniesienia, pracodawca zobowiązany jest do ograniczenia narażenia pracowników oraz informowania na bieżąco na piśmie takich pracowników o zwiększonym narażeniu na radon oraz o wynikach pomiarów. Minister właściwy do spraw zdrowia określa także tereny, na których średnioroczne stężenie wewnątrz budynków może przekraczać poziom odniesienia. W takich miejscach pracodawca musi zapewnić odpowiednią ochronę radiologiczną pracowników.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie terenów, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200001139
Ustawa „Prawo atomowe” z dnia 29 listopada 2000 roku:
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010030018/U/D20010018Lj.pdf
Najprostszym sposobem na wykonanie obowiązkowego pomiaru stężenia radonu jest zamówienie zestawu detektorów pasywnych. Laboratorium, które przeprowadza pomiar musi posiadać akredytację ISO 17025, co zapewnia jakość i wiarygodność pomiaru. Detektory umieszcza się zgodnie z instrukcją załączoną do zestawu przez producenta. Liczba detektorów wyznaczana jest na podstawie rekomendacji Międzynarodowego Stowarzyszenia Pomiarów Radonu. Po zakończeniu pomiaru detektory odsyła się firmie, która dalej przekazuje je do akredytowanego laboratorium. Wyniki są dostępne najpóźniej po dwóch tygodniach.
Jeśli będą Państwo zainteresowani wyliczeniem ilości detektorów, zapraszamy do kontaktu:
Firma, która wykonuje pomiary zapewnia:
- Dostawę niezbędnej ilości detektorów pod wskazany adres w ciągu maksymalnie 7 dni roboczych, wyznaczoną na podstawie rekomendacji Międzynarodowego Stowarzyszenia Pomiarów Radonu (na stronie firmy dostępna jest ankieta)
- Wykonanie analizy odesłanych detektorów w ciągu tygodnia od momentu, kiedy trafią do laboratorium
- Akredytowanego pomiaru zgodnego z Normą ISO 17025 i zleceniami dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 roku
- Dostępu do wyników online
Jeżeli stężenie radonu wewnątrz pomieszczeń w miejscach pracy przekracza poziom odniesienia 300 Bq/m3, wymagane jest powiadomienie w zakresie ochrony radiologicznej państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
Wzór powiadomienia:
https://www.gov.pl/attachment/f38b90cc-cadb-4709-b821-db46fbcd0d21
Zasady wykonywania pomiarów w budynkach mieszkalnych
Kontroli podlegają wszystkie mieszkania mające kontakt z podłożem oraz 20% pozostałych mieszkań, które kontaktu z podłożem nie mają. Na każdym piętrze powinien znajdować się co najmniej jeden punkt pomiarowy. Pomiary powinny dokonywane być w mieszkaniach, w których podejrzewa się, że niektóre rodzaje materiałów budowlanych lub wykończeniowych przyczyniają się do podniesienia wartości radonu, apartamentach lub mieszkaniach przy windach lub szybach wentylacyjnych oraz w piwnicach. W każdym mieszkaniu czy apartamencie pomiar musi być dokonywany za pomocą co najmniej dwóch detektorów. Pomiary zaleca się wykonywać w okresie grzewczym.
