Czy przygotowane wieloletnie plany inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami spełniają nowe wymagania prawne?

Po niemal 2 latach od wejścia w życie reformy w gospodarce odpadami wywoanej nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gmianach, przychodzi czas na refleksję – Jak wygląda wprowadzony system i czy przynosi oczekiwane efekty. Refleksja ta jest tym bardziej istotna w kontekście wieloletnich planów inwestycyjnych (WIP), jakie będą opracowywane do wojewódzkich planów gospodarki odpadami na najbliższe lata oraz z których wyniknie możliwość realizacji inwestycji i pozyskania na nie środków finansowych.

Należy zastanowić się, co kryje się pod pojęciem „systemu” – nie jest to jedynie zorganizowanie przetargu na odbiór odpadów czy napisanie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie. System obejmuje zarówno budowę/modernizację instalacji przetwarzania odpadów, obsługę mieszkańców w zakresie odbioru odpadów jak i działania mające na celu osiąganie wymaganych prawem efektów ekologicznych – czyli pracę ze społeczeństwem. System taki należy planować strategicznie biorąc pod uwagę historię gospodarki odpadami na danym terenie, analizując słabe i mocne strony oraz uwzględniając trendy, np. demograficzne. Stąd też planowanie systemu gospodarki odpadami powinno odbywać się długoterminowo, być podzielone na etapy operacyjne, a dla każdego z etapów należałoby przyjąć szczegółowe harmonogramy czasowe i finansowe.

Pod pojęciem „SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI” nie należy rozumieć np. sposobu zbierania odpadów od mieszkańców – jest to element całości, na którą składa się wiele innych elementów. Należy bezwzględnie rozróżniać działania częściowe i rozwiązania w ramach systemu od systemu jako całości. Jest to bardzo ważne chociażby ze względów ekonomicznych – tylko bowiem holistyczne ujęcie pozwoli na pełną kalkulację kosztów, a tym samym na określenie wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami na takim poziomie, aby system był samofinansujący się.

Planowanie systemu to też jego krytyczna ocena. I na tę ocenę właśnie przyszedł najlepszy czas. Na szczeblach województw tworzone będą wieloletnie plany inwestycyjne (WPI). Jedną z ich podstaw jest określenie faktycznych możliwości systemu, w tym istnienia i funkcjonowania instalacji przetwarzania oraz ocena wieloletnich potrzeb inwestycyjnych. Ujęcie zamierzenia w planach otworzy mu drogę do współfinansowania ze środków zewnętrznych, stąd konieczna jest głęboka analiza i strategiczna decyzyjność. Warto przy tym skorzystać ze specjalistycznej wiedzy i spóbować przewidzieć nie tylko te najbardziej oczywiste potrzeby, ale też te, które pozwolą wyjść naprzeciw nowym wymogom prawa krajowego i na szczeblu Unii Europejskiej.

Opracowanie:
Anna Buchta, Ekologus sp. z o.o.