Prawo wodne po nowemu – kluczowe zmiany od lipca 2017

W ostatnich miesiącach, w mediach ponownie zaczęły pojawiać się wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Środowiska zapowiadające zmianę obowiązujących przepisów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Przygotowywany od dłuższego czasu projekt nowej ustawy Prawo wodne ma zostać najbliższym czasie złożony do Sejmu RP, by po uchwaleniu wejść w życie z początkiem lipca 2017 r.

Czy tak będzie zobaczymy w najbliższym czasie.  Zakładając jednak, że uchwalenie nowego Prawa wodnego to „pewnik” (o czym świadczą oficjalne wypowiedzi urzędników), a dyskutować można co najwyżej o tym, kiedy to nastąpi, wskazane jest uważne zanalizowanie treści przepisów, które mają obowiązywać w niedalekiej przyszłości.

Ze względu na objętość omawianego aktu prawnego (około 560-570 artykułów) w niniejszym artykule skupiono się na kluczowych dla przedsiębiorców elementach, takich jak nowy system zarządzania wodami, tzw. usługi wodne (w tym powiązane z nimi opłaty) oraz nowy zakres koniecznych do uzyskania zgód administracyjnych.

DLACZEGO KONIECZNE SĄ ZMIANY PRZEPISÓW PRAWA WODNEGO

Na początek, warto wyjaśnić przyczyny trwających prac legislacyjnych. Zgodnie z dostępnymi uzasadnieniami do projektu nowej ustawy Prawo wodne kluczowym czynnikiem ich podjęcia jest konieczność pełnego dostosowania krajowych przepisów dotyczących gospodarki wodnej do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej. To właśnie treść tej dyrektywy oraz wymogi programów operacyjnych Unii Europejskiej, wymusiły zaprojektowanie przepisów dotyczących tzw. usług wodnych. Realizowane prace mają także posłużyć pełnemu wdrożeniu tzw. „zlewniowej polityki gospodarowania wodami” oraz dostosować obowiązujące regulacje do wymagań wynikających ze zmian klimatu. Celem jest ponadto skorygowanie i uporządkowanie niektórych obecnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Planowane jest stworzenie systemu zabezpieczającego środki na efektywne i sprawne gospodarowanie zasobami wodnymi. Zaznaczyć należy, że projekt nowego Prawa wodnego zachowuje znaczną cześć rozwiązań prawnych obecnie obowiązujących.

JAK WYGLĄDAĆ BĘDZIE NOWA ADMINISTRACJA WODNA

Jedną z kluczowych zmian, wprowadzanych projektowaną ustawą ma być przyjęcie nowej struktury podmiotów w tym organów administracji właściwych w sprawach gospodarowania wodami wraz z określeniem ich kompetencji i odpowiedzialności.

Powstać ma nowy twór w postaci Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. W skład Wód Polskich wchodzić będą takie jednostki organizacyjne jak:

  • Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie;
  • regionalne zarządy gospodarki wodnej z siedzibami w Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Lublinie, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie i we Wrocławiu;
  • zarządy zlewni;
  • nadzory wodne.

Projekt zakłada, że Wody Polskie funkcjonować będą jako państwowa osoba prawna, o której mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych.

Podstawowym źródłem finansowania Wód Polskich mają być przede wszystkim wpływy z opłat z tytułu usług wodnych i z opłat podwyższonych generowanych w obszarze gospodarki wodnej, ponadto (między innymi) opłaty związane z gospodarowaniem mieniem Skarbu Państwa w tym wodami i gruntami nimi pokrytymi, wpływy z wykonywania działalności gospodarczej, polegającej na wykonywaniu działań w zakresie gospodarki wodnej.

Proces tworzenia Wód Polskich uwzględniać ma przejęcie (poprzez przekształcenie) niektórych struktur obecnej administracji wodnej oraz zatrudnienie urzędników związanych obecnie z gospodarką wodną. Wody Polskie przejmą urząd obsługujący Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, regionalne zarządy gospodarki wodnej, pracowników wojewódzkich zarządów melioracji i urządzeń wodnych oraz osoby realizujące zadania z zakresu gospodarki wodnej w urzędach marszałkowskich i starostwach.

JAKIE OBOWIĄZKI BĘDĄ MIAŁY WODY POLSKIE

Według nowej ustawy Wody Polskie realizować mają obowiązki związane zarówno z utrzymaniem wód, jak i sporządzaniem stosownych dokumentów o charakterze planistycznym i strategicznym, realizacją zadań z zakresu nadzoru kontroli, monitoringu, związane z wydawaniem zgód administracyjnych, w tym przyjmowaniem zgłoszeń i wydawanie pozwoleń wodnoprawnych.

Jak widać, przygotowywane przepisy wprowadzą istotne zmiany kompetencji funkcjonujących dziś organów administracji. Poza urzędami marszałkowskimi i starostwami zmiany te obejmą także urzędy wojewódzkie, przewidywane jest bowiem poszerzenie kompetencji wojewodów. Dotyczy to przede wszystkim ich zadań związanych z wprowadzeniem stanu klęski żywiołowej i stanów nadzwyczajnych (ograniczenia korzystania z wód). Wojewoda przejąć ma także zadania dotyczące ustanawiania stref ochronnych ujęć wód, ustanawiania zbiorników ochronnych wód śródlądowych oraz przyjmowanie planów utrzymania wód.

CZYM SĄ USŁUGI WODNE

Dla podmiotów prowadzących pobór wody oraz odprowadzanie ścieków ważną nowością jest zaprojektowanie przepisów dotyczących tzw. usług wodnych w tym związanych z nimi opłat. Dodać trzeba, że z powstaniem systemu odpłatności za usługi wodne wiąże się zlikwidowanie obowiązujących obecnie zwolnień z opłat (za korzystanie ze środowiska) z tytułu poboru wód (na potrzeby energetyki, nawadniania oraz chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych).

Zgodnie z zawartą w projektowanej ustawie definicją usługi wodne polegać mają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód. Wyjaśnić przy tym należy, że nowa ustawa zachowuje dotychczasowy podział korzystania z wód na tzw. korzystanie zwykłe, powszechne i szczególne, dokonując jednak pewnych korekt zakresów w/w korzystania.

Zgodnie z projektem w zakresie usług wodnych mieścić się będzie między innymi:

  • pobór wód podziemnych lub powierzchniowych;
  • uzdatnianie wód podziemnych i powierzchniowych oraz ich dystrybucję,
  • odbiór i oczyszczanie ścieków;
  • wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi (a także do urządzeń wodnych),
  • korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej;
  • odprowadzanie do wód – wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast;
  • trwałe odwadnianie gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych, a także odprowadzanie do wód – wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast.

JAK BĘDĄ WYGLĄDAĆ OPŁATY ZA USŁUGI WODNE

Jak to zaznaczono powyżej realizacja usług wodnych powiązana będzie z ponoszeniem opłat. Opłaty za usługi wodne ponosić trzeba będzie za:

  • pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych;
  • wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;
  • odprowadzanie do wód:
    • wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast,
    • wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast;
  • pobór wód podziemnych i wód powierzchniowych na potrzeby chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych;
  • wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych.

Opłata za usługi wodne objąć ma także zmniejszenie naturalnej retencji terenu (w zakresie wskazanym w projekcie ustawy) oraz wydobywanie z wód powierzchniowych, kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu.

Zwrócić uwagę należy, że powyższe opłaty odpowiadają w znacznej części obowiązującym obecnie opłatom za korzystanie ze środowiska w zakresie gospodarki wodno-ściekowej (zastąpią one te opłaty).

System naliczania i wnoszenia w/w opłat jest dość złożony. Opłaty te składać się będą (w zależności od przyczyny ich wnoszenia) z tzw. opłaty stałej i zmiennej.

Wysokość opłaty stałej (za pobór wód podziemnych, pobór wód powierzchniowych,  odprowadzanie do wód, wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast oraz wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast, a także za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi) ustalana ma być przez Wody Polskie i przekazywana podmiotom zobowiązanym do ich ponoszenie w formie informacji rocznej. Wysokość opłaty uwzględniać będzie ilości wód, ścieków wskazane w pozwoleniach wodnoprawnych. Opłata ta ma być wnoszona na rachunek Wód Polskich przez zobowiązany do tego podmiot w 4 równych ratach kwartalnych nie później niż do końca miesiąca po upływie każdego kwartału.

Opłata zmienna naliczana będzie zależnie od ilości pobranej wody ilości i jakości odprowadzonych ścieków, ilości odprowadzanych wód do wód, dla okresów kwartalnych. Ilość pobranych wód lub ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, ustalana ma być na podstawie odczytu wskazań przyrządów pomiarowych lub na podstawie danych z systemów pomiarowych. Konieczne będzie zapewnienie odrębnego pomiaru poboru wód podziemnych i powierzchniowych, w sytuacji pobierania wód do różnych celów lub potrzeb, będzie konieczne zapewnienie odrębnego pomiaru ilości wody pobieranej dla tych celów lub potrzeb. Odczytu dokonywać będą pracownicy Wód Polskich. Wysokość w/w opłaty za usługi wodne określają Wody Polskie, które przekazywać będą podmiotom obowiązanym do jej ponoszenia informację zawierającą także sposób obliczenia tej opłaty. Podmioty ponoszące opłaty będą zobowiązane je wnosić w terminie 14 dni od dnia, w którym doręczono im informację.

Wysokość opłaty z tytułu zmniejszenia naturalnej retencji terenowej ustalać będzie właściwy miejscowo wójt, burmistrz lub prezydent miasta, a jej ponoszenie będzie analogiczne jak wczesnej opisanych.

NOWY POSZERZONY SYSTEM ZGÓD ADMINISTRACYJNYCH

Projektowana ustawa przewiduje następujące formy podstawowych zgód administracyjnych opisanych jako zgody wodnoprawne:

  • wydanie pozwolenia wodnoprawnego;
  • przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego;
  • wydanie oceny wodnoprawnej;
  • wydanie decyzji, zwolnień z zakazów dotyczących odpowiednio gromadzenia i lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią poruszania się pojazdami w wodach powierzchniowych oraz po gruntach pokrytych wodami oraz chroniących wały przeciwpowodziowe.

Zasady wydawania pozwoleń wodnoprawnych i przyjmowania zgłoszeń wodnoprawnych nie maja ulec znaczącym zmianom. Nowość stanowić ma przepis wskazujący, kiedy w trakcie legalizacji przedsięwzięcia (przed jakimi innymi decyzjami, zgłoszeniami) ma być wydane pozwolenie wodnoprawne lub dokonane zgłoszenie wodnoprawne.

Nowy element stanowi konieczność uzyskania oceny wodnoprawnej, która ma być wymagana w przypadku planowanego podjęcia inwestycji lub działania mogącego wpłynąć na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, o których mowa w ustawie. Rodzaje inwestycji i działań wymagających oceny wodnoprawnej określić ma, w drodze rozporządzenia Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej.

Nowa ustawa przewiduje ponadto wydawanie stosownych deklaracji zgodności z celami środowiskowymi (w formule zaświadczenia), na potrzeby sporządzania wniosków o współfinansowanie istotnej części inwestycji w zakresie gospodarki wodnej ze środków budżetu Unii Europejskiej przez organ odpowiedzialny za gospodarkę wodną w rozumieniu art. 3 ust. 2 Ramowej Dyrektywy Wodnej.

Jak wdać z dość krótkiego omówienia podstawowych przepisów nowa ustawa Prawo wodne wprowadzi wiele zmian. Śledźmy zatem uważnie, jak przebiegają prace nad jej uchwaleniem, aby być dobrze przygotowanym na jej konieczne stosowanie.

Opracowanie: mgr Mariusz Dyka

>> zobacz aktualną ustawę Prawo wodne (Dz.U. 2001 nr 115 poz. 1229)

>> zobacz projekt nowej ustawy Prawo wodne (opublikowany 25.04.2017 r.)

Powrót

Może Cię również zainteresować

Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska

Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska

Składanie rocznych wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wnoszenie na tej podstawie opłat za korzystanie ze środowiska to jeden z podstawowych obowiązków podatkowych ciążących na  przedsiębiorcach oraz jednostkach organizacyjnych (np. szkoły, przedszkola).…

28.01.2016

Czytaj dalej
Zaostrzone kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku naturalnemu

Zaostrzone kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku naturalnemu

W związku ze zmianami, które od 1 września br. wprowadziła Ustawa z dnia 22 lipca 2022r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej, zaostrzeniu uległy kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku naturalnemu…

27.10.2022

Czytaj dalej

Zaufali nam

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie [2013 r.]

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie potwierdza, że firma Ekologus Sp. z o.o. zrealizowała: usługę wykonania pomiarów i obliczeń wielkości emisji z instalacji (…).

Wykonawca wykonał usługę z należytą starannością i w wyznaczonym terminie.

Dokumentacje środowiskowe - ikona

Dokumentacje
środowiskowe, pozwolenia zintegrowane

Więcej
Doradztwo i eko-outsourcing - ikona

Doradztwo
środowiskowe i EKO–consulting

Więcej
EKO-przeglądy, audyty, ISO - ikona

EKO-audyty
i EKO-przeglądy

Więcej
Monitoring stanu środowiska - ikona

Monitoring
stanu środowiska

Więcej

Szkolenia
i rozwój

Więcej
Rekultywacje i remediacje - ikona

Rekultywacje
i remediacje

Więcej
BHP i P. POŻ. - ikona

BHP
i P.POŻ

Więcej
Sorbenty, Zestawy awaryjne - ikona

Sprzedaż
sorbentów

Więcej